Bιολογική γεωργία: μια ευκαιρία για τον Ελληνα αγρότη

αναδημοσίευση από το ΟΙΚΟ της Kathimerini.gr, με άδεια του συντάκτη του άρθρου

Bιολογική γεωργία: μια ευκαιρία για τον Ελληνα αγρότη

Του ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΓΡ. ΜΥΓΔΑΚΟΥ

  Σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά και στη χώρα μας, στρέφονται προς τα βιολογικά προϊόντα. Βασικά στοιχεία προτίμησης των βιολογικών προϊόντων από τους καταναλωτές θεωρούνται: η μεστή γεύση τους, το αυθεντικό τους άρωμα και η υψηλή διατροφική τους αξία. Τα εξαιρετικά αυτά στοιχεία αποδίδονται στη μεγαλύτερη συγκέντρωση πρωτεϊνών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων, φυτοχημικών ουσιών, μεταλλικών αλάτων - στοιχείων και ενζύμων, τα οποία προσδίδουν σ' αυτά το άρωμα, τη γεύση, τη νοστιμιά κ.λπ. Τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά παρέχουν, επίσης, 40% περισσότερα αντιοξειδωτικά από τα συμβατικά, είναι πιο θρεπτικά και αποτελούν ασπίδα για την υγεία των ανθρώπων απέναντι σε σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες κ.λπ. Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από τετραετή μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε. και πραγματοποιήθηκε από 33 πανεπιστήμια της Ευρώπης. Αντίστοιχη μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας έδειξε, επίσης, ότι οι βιολογικές ντομάτες περιείχαν αντιοξειδωτικά που μειώνουν τον κίνδυνο από καρδιοπάθειες.

  Αλλες μελέτες που έγιναν σε διάφορες χώρες του κόσμου και στην Ελλάδα, έδωσαν θετικά αποτελέσματα για τα βιολογικά προϊόντα, αναφορικά με την απόδοση και την οικονομία, σε σχέση με τα συμβατικά προϊόντα, χωρίς βέβαια να λείπουν και τα αντίθετα ευρήματα σε κάποιες από αυτές. Συγκεκριμένα, έρευνα που έγινε στη χώρα μας σε πειραματικές καλλιέργειες βαμβακιού για μία εξαετία και επαναλήφθηκε για μία τριετία, έδειξε και επιβεβαίωσε την υπεροχή της βιολογικής καλλιέργειας βαμβακιού τόσο σε απόδοση όσο και σε ακαθάριστο κέρδος ανά στρέμμα, έναντι της συμβατικής. Ανάλογη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην κεντρική Ελλάδα και αφορούσε στις καλλιέργειες κηπευτικών (ντομάτας, λάχανου και μαρουλιού), έδειξε μεν χαμηλότερες στρεμματικές αποδόσεις για τις βιολογικές καλλιέργειες σε σχέση με τις συμβατικές, αλλά υψηλότερο ακαθάριστο κέρδος και εισόδημα, γεγονός που προκύπτει από τις υψηλότερες τιμές πώλησης των βιολογικών προϊόντων. Εδειξε ακόμη ότι οι εκμεταλλεύσεις βιολογικής γεωργίας είναι τεχνικά περισσότερο αποτελεσματικές σε σχέση με τις συμβατικές. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την υπεροχή της σωστής βιολογικής γεωργίας από οικονομικής και τεχνικής άποψης για τους παραγωγούς της χώρας μας.

  Με άλλα λόγια, η βιολογική γεωργία, όταν γίνεται σωστά, μπορεί να έχει τις ίδιες ή και καλύτερες στρεμματικές αποδόσεις από ό,τι η συμβατική. Σίγουρα όμως έχει πολύ καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα για τους παραγωγούς και φυσικά μεγαλύτερο εισόδημα, ιδιαίτερα για τους Ελληνες παραγωγούς με τον μικρό κλήρο, ένα μειονέκτημα που μπορεί να μετατραπεί σε πλεονέκτημα για τις μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις της Ελλάδας. Αν οι παραγωγοί μας δεν εκμεταλλευτούν την ευκαιρία αυτή και δεν εφαρμόσουν τεχνικές μειωμένων εισροών, αμειψισποράς, βιολογικής γεωργίας και πολυκαλλιέργειας ή δεν συνεργαστούν μεταξύ τους από την παραγωγή μέχρι τη διάθεση των προϊόντων τους και δεν βοηθηθούν σημαντικά από τους αρμόδιους φορείς της χώρας, υπάρχει πολύ σοβαρός κίνδυνος ο αγροτικός τομέας της πατρίδας μας να βρεθεί και πάλι στην προ εκατονταετίας κατάσταση, με τους τσιφλικάδες τότε, εταιρείες σήμερα, ιδιοκτήτες των χωραφιών τους και τους αγρότες κολίγους στα ίδια τους τα κτήματα.

Ένα ποίημα για το Χωριό μας

Από την Ποιητική Συλλογή του
Ευθυμίου Γρ. ΜΥΓΔΑΚΟΥ
Καθηγητή Πανεπιστημίου



TO ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ
(ΚΑΛΛΙΦΩΝΙ)


Τ’ όμορφο Καλλιφώνι μας
καμάρι και καημός μας
είν’ από τα καλύτερα
χωριά μες το Νομό μας.

Η Ρούγα

    Η Ρούγα αναφερόταν στα παλιά χρόνια (1950) ως η κύρια – μπροστινή αυλή του σπιτιού. Ήταν ο χώρος που μεσολαβούσε ανάμεσα στο σπίτι και το δρόμο. Αν και η λέξη προέρχεται από το λατινικό ruga που σημαίνει δρόμος, η έννοια της ήταν κάτι σαν "ο δρόμος ανάμεσα στα σπίτια" ή "χώρος ανάμεσα στα σπίτια και συνάμα χώρος συγκέντρωσης ανθρώπων της γειτονιάς". Οι έννοιες αυλή, όρια και περίφραξη οικοπέδου δεν υφίσταντο. Ο υποτυπώδης διαχωρισμός των οικοπέδων μεταξύ τους ήταν ένα είδος φράχτη από ξερά βάτα, τοποθετημένα σε παλούκια και δεμένα μεταξύ τους με βούρλα, σχοινιά ή σύρμα.

    Σε μια εποχή που το ραδιόφωνο ήταν αρκετά περιορισμένο έως ανύπαρκτο (ο πρώτος εθνικός ραδιοφωνικός σταθμός λειτούργησε στις 25 Μαρτίου 1938), η τηλεόραση ήταν παντελώς απούσα (η επίσημη έναρξη της ελληνικής τηλεόρασης Ε.Ι.Ρ. έγινε στις 23 Φεβρουαρίου 1966) και τα καφενεία ήταν προνόμιο των ανδρών (σε βουλευτικές εκλογές οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου 1956),  οι γυναίκες έπρεπε να είχαν ένα σημείο συγκέντρωσης και επικοινωνίας μεταξύ τους.

    Ο χώρος αυτός δεν ήταν άλλος από τη ρούγα, που κυρίως τα καλοκαίρια και συνήθως τα απογεύματα έσφυζε από ζωή. Επειδή ήταν ο χώρος συνάντησης έπρεπε να είναι και πεντακάθαρος. Έτσι η κόρη ή η νύφη του σπιτιού αναλάμβανε το καθαρισμό της με το φουκάλι, ένα είδος χειροποίητης σκούπας. Η καθαρή ρούγα έδειχνε νοικοκυροσύνη, όπως λέει η παροιμία "η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά". Αν ο καθαρισμός ήταν πλημμελής ή δεν γινόταν καθόλου, τα παράπονα και οι παρατηρήσεις από τη μάνα ή την πεθερά έπεφταν βροχή "αχ ακαμάτα, άφησες τη ρούγα ασκούπιστη", ο δε σχολιασμός του κόσμου ήταν αρνητικότατος και έντονος. Το να καθαρίσεις τη ρούγα πάντως δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Ο χώρος ήταν γυμνός, λίγες ρούγες είχαν πεζούλι, ελάχιστες είχαν σοφράδες (είδος χτιστού χαμηλού τραπεζιού), οι περισσότερες είχαν μόνο χώμα, δεν υπήρχαν λουλούδια ή παρτέρια (έλλειψη νερού). Επιπροσθέτως, το πέρασμα των ζώων από τον χώρο για το στάβλισμά τους, άφηνε πλήθος κοπράνων στη ρούγα.

    Οι γυναίκες της γειτονιάς μαζεύονταν και κουβέντιαζαν (έκαναν μουαμπέτι, Muhabbet, από τα αραβικά, μέσω τουρκικών, η κουβεντούλα, η συζήτηση). Στη ρούγα όμως δεν έβλεπες μόνο γυναικοπαρέες. Συνηθίζονταν και άντρες της γειτονιάς  να συμμετέχουν στις συζητήσεις, καθώς και παππούδες και γιαγιάδες που έλεγαν παραμύθια και ιστορίες στα μικρά παιδιά. Όταν νύχτωνε για τα καλά και η κουβέντα δεν είχε ολοκληρωθεί, συνεχιζόταν μέσα στο σπίτι, πολλές φορές μέχρι αργά τη νύχτα. Η σύναξη αυτή ονομάζονταν νυχτέρι και γινόταν κάθε φορά και σε διαφορετικό σπίτι. Συνδύαζαν όμως τα νυχτέρια με δουλειές, όπως το ξεσπόριασμα (καθάρισμα) καλαμποκιού, πλέξιμο, ξύσιμο πρόβιου μαλλιού, γνέσιμο (δημιουργία μάλλινου νήματος) και άλλα.

    Στη ρούγα χτυπούσε η καρδιά της γειτονιάς. Εκεί έπαιζαν τα παιδιά, εκεί  συζητούσαν οι γείτονες όλα τα θέματα, αντάλλασσαν απόψεις και προϊόντα, στη ρούγα επίλυαν ειρηνικά τις διαφορές τους. Παροιμίες για τη ρούγα :

Αν δε τα έλεγες κουμπάρα, δεν θα τα έλεγα στη ρούγα.

Κάθε μαχαλάς και τάξη, κάθε ρούγα και ζακόνι.      (ζακόνι = συνήθεια)

Άσχημη στην κούνια, όμορφη στη ρούγα.

Μεταλλοκλέφτες

  Αυτός είναι ο ορισμός που θέλω να χρησιμοποιήσω στο θέμα των κλοπών μετάλλων, κυρίως χαλκού και μπρούτζου, που τους τελευταίους μήνες έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα. Και δυστυχώς μερικά από τα προβλήματα αυτά δεν έχουν βγει ακόμα στην επιφάνεια. Πριν όμως αναφερθώ στις αιτίες και τις επιδράσεις του θέματος των κλοπών, ας κοιτάξουμε το παρελθόν να δούμε κάποιους ορισμούς

 Ζωοκλέφτης, Κατσικοκλέφτης, Αλογοκλέφτης, Κλεφτοκοτάς, Χαρτοκλέφτης, Λογοκλοπή.

   Αν και οι ορισμοί αυτοί αφορούν την επίδραση της κλοπής ζώων γενικότερα από ανθρώπους, εύκολα μπορώ να βασιστώ στην λογική τους ως σύνθετες λέξεις, με την λέξη κλέφτης σαν ένα εκ των δύο συνθετικών, και να χρησιμοποιήσω την τεχνική αυτή για να πλάσω μια καινούργια λέξη, την λέξη Μεταλλοκλέφτης. Διαφωνώ με τον ορισμό "Κυνηγός Μετάλλων" που συνήθως δίνουν στους ανθρώπους αυτούς. Διότι η λέξη κυνηγός είναι συνυφασμένη με την αναζήτηση λείας κυρίως προς επιβίωση και δευτερεύων προς τέρψη. Στους μεταλλοκλέφτες δεν συμβαίνει κανένα από τα δύο.

  Στην συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, αλλά χρησιμοποιούν την κλεψιά για αποκομιδή κέρδους. Η σημερινή τιμή των μετάλλων είναι υψηλή και η τεχνολογία ανακύκλωσης έχει βελτιωθεί σημαντικά, με τα παλαιά μέταλλα να είναι εύκολο να χρησιμοποιηθούν από τις βιομηχανίες ως πρώτη ύλη. Έτσι αναπτύχθηκε πεδίο δόξας λαμπρό για τους κάθε λογής κατεργαραίους, εγχώριους και μη. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να αναφερθεί κάποιος στην κρίση και τις δυσκολίες της σημερινής εποχής για να δικαιολογήσει τις ενέργειες των μεταλλοκλεφτών.

  Όταν λέω δεν έχουν πρόβλημα επιβίωσης οι μεταλλοκλέφτες το εννοώ. Απλά βρήκαν μια προσοδοφόρα κίνηση και την εξασκούν με αξιοζήλευτη προσήλωση. Πολλοί δοκιμάζονται στις μέρες μας, δεν αντιδρούν όλοι όμως το ίδιο. Δεν γίνονται κλέφτες και πολύ περισσότερο δεν θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, σε σημείο που να θεωρώ ότι προβαίνουν σε απόπειρα ανθρωποκτονίας ή βαριάς σωματικής βλάβης. Πώς αλλιώς να εκλάβω την κλοπή σχάρας φρεατίων που πιθανόν να προβεί μοιραία σε κάποιον μοτοσικλετιστή ή πεζό που απλά διέρχεται από το σημείο; Πώς να  εξηγήσω το γεγονός ότι ξηλώνουν προστατευτικά κιγκλιδώματα από επικίνδυνα σημεία δρόμων;  Πώς να δικαιολογήσω την κλοπή του αγάλματος του Κ. Δαβάκη (ήρωα του έπους του 1940) ή μεταλλικών προτομών και δοχείων από κοιμητήρια, ατιμάζοντας πρόσωπα και βεβηλώνοντας νεκρούς;

  Και για να μιλήσουμε για τα τοπικά μας κρούσματα, την κλοπή καλωδίων και μετασχηματιστών από τις ηλεκτροδοτούμενες γεωτρήσεις. Έχουν αναλογιστεί οι μεταλλοκλέφτες το μέγεθος της ζημιάς που προκαλούν; Σίγουρα όχι. Πιθανόν να θεωρούν ότι δεν κλέβουν από τους αγρότες, μιας ο ιδιοκτήτης των μετάλλων είναι το Ελληνικό Κράτος ή η ΔΕΗ. Δεν αναλογίστηκαν όμως ότι η ηλεκτροδοτούμενη γεώτρηση είναι απαραίτητη για την καλλιέργεια στο χωράφι, ότι στην ουσία συντηρεί αγροτικές οικογένειες, ανθρώπους του μόχθου και του μεροκάματου, με οικογένεια και υποχρεώσεις. Όταν με το καλό την Άνοιξη ξεκινήσει η χρονιά και ο αγρότης θελήσει να ποτίσει το χωράφι του και αυτό δεν είναι δυνατόν, τότε τι γίνεται; Η ενέργεια του μεταλλοκλέφτη τότε δεν απειλεί ευθέως την σοδιά και ίσως την επιβίωση του αγρότη και της οικογένειάς του;

  Για την κλοπή υλικών και εφοδίων που είναι απαραίτητα για την επιβίωση μιας κοινωνικής ομάδας έχουν ξεκινήσει μέχρι και πόλεμοι. Στην περίπτωση των αγροτών μπορεί να μην ξεκινήσει πόλεμος, αλλά η αυτοδικία είναι ένα πιθανό σενάριο. Όταν κάποιος δεν σέβεται την περιουσία σου και τον μόχθο σου, δεν κατανοεί ότι ο εν λόγω εξοπλισμός είναι για σένα εφόδιο ζωής, όταν σχεδόν απειλεί την ύπαρξή σου και στρέφεται ωμά εναντίον σου, τότε πως θα αντιδράσεις αν αυτός ο άνθρωπος πέσει στα χέρια σου; Η απάντηση βρίσκεται σε μία λέξη: πολιτισμένα. Τον παραδίνεις στις Αρχές, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον μεταλλοκλέφτη σαν επιχειρηματία λεηλασίας και να τον τιμωρήσουν παραδειγματικά. Όμως δεν φτάνει μόνο η τιμωρία του μεταλλοκλέφτη.

  Το ίδιο μερίδιο ευθύνης έχουν και οι συνεργάτες του, κυρίως οι αποδέκτες - κλεπταποδόχοι των μετάλλων. Γιατί η αγορά κλεμμένου υλικού είναι εξίσου κολάσιμη πράξη όσο και η κλοπή του. Δεν είναι δυνατόν να συλλαμβάνονται ιδιοκτήτες μάνδρας που έχουν στην κατοχή τους χαλκό από καμμένα καλώδια και να αφήνονται ελεύθεροι. Ένα κράτος δικαίου αν θέλει να λέγεται κράτος δικαίου θα πρέπει η Δικαιοσύνη του να είναι άμεση, αντικειμενική και ανεπηρέαστη.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΛΑΘΟΣ, ΚΑΚΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΦΗΣΕΙΣ ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΑΔΙΟΡΘΩΤΟ

 Τα παραπάνω είναι μια πρόταση που χρησιμοποιώ από το τέλος των φοιτητικών μου χρόνων μέχρι και σήμερα.

Στο ρητό αυτό συμπτύσσεται η φιλοσοφία μου και μια στάση ζωής. Κατ’ αρχήν η πρώτη πρόταση: «Δεν είναι κακό να κάνεις λάθος». Είναι φυσικό – κατά την γνώμη μου – να κάνουμε λάθη. Και πρώτος εγώ. Κάνω λάθη ακόμα και σήμερα που είμαι σχεδόν μεσήλικας (όχι μεγάλος…), που γνωρίζω πολλά πράγματα, που συναναστρέφομαι με πολλούς ανθρώπους κάθε ηλικίας. Βέβαια τα λάθη μου είναι λίγα σε αριθμό και μικρά ως προς την σοβαρότητα τους (νομίζω…). Προσπαθώ όμως πριν κάνω οτιδήποτε να ζυγίσω τα πράγματα, να δω ποιους και πόσο επηρεάζει η κίνηση / απόφασή μου, να δράσω με προσοχή και με επίγνωση των κινήσεων μου. Τις περισσότερες φορές τα καταφέρνω (νομίζω…).

Η δεύτερη πρόταση «Κακό είναι να αφήνεις το λάθος αδιόρθωτο». Όταν γίνει ένα λάθος αυτό επιδρά σε κάποιους ανθρώπους, άμεσα ή έμμεσα. Στα πλαίσια της Δημοκρατίας και του Σεβασμού προς τον διπλανό μας θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να διορθωθεί το λάθος και να αποκατασταθεί η «Τάξις και Ηθική» των πραγμάτων (λέμε τώρα…). Αλλά προς θεού όχι να κάνουμε ένα άλλο λάθος για να διορθώσουμε το αρχικό. Έτσι και τα πράγματα κάνουμε χειρότερα αλλά μπαίνουμε και σε ένα φαύλο κύκλο λαθών. Θα πρέπει τότε να κάνουμε και τρίτο λάθος για να διορθώσουμε το δεύτερο, να κάνουμε τέταρτο λάθος για να διορθώσουμε το τρίτο κ.ο.κ.

Υπάρχει και η περίπτωση όμως να κάνω λάθος και να μην το αντιληφθώ. Εδώ παίζει και η γνώμη των άλλων. Θα ήθελα αυτός που το αντιλήφθηκε να μου το πει με ευγενικό τρόπο και να το συζητήσω μαζί του. Αν όντως έχει δίκιο δεν θα διστάσω να ζητήσω συγγνώμη και να προβώ στις ενέργειες που θα διορθώσουν το λάθος μου. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα το συζητήσω και πολύ περισσότερο να παραδεχτώ οτιδήποτε, όταν ο συνομιλητής μου είναι κακοπροαίρετος, εκνευρισμένος, φωνάζει ή απαιτεί «εδώ και τώρα» την αποκατάσταση της «Τάξις και Ηθικής». Τότε αυτός κάνει μεγαλύτερο λάθος από μένα και θα πρέπει αυτός πρώτα να το διορθώσει …